Κρίση χρέους της Ευρωζώνης

Περιεχόμενο

• Αιτίες
• Η λύση
• Επιπτώσεις της Συνθήκης
• Συνέπειες
• Πώς θα μπορούσε να αποδειχθεί η κρίση
• Τι ήταν στο Stake

Σύμφωνα με τον Οργανισμό Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης, η κρίση χρέους της ευρωζώνης ήταν η μεγαλύτερη απειλή στον κόσμο το 2011 και το 2012, τα πράγματα χειροτέρευσαν μόνο. ​​Η κρίση ξεκίνησε το 2009 όταν ο κόσμος συνειδητοποίησε για πρώτη φορά ότι η Ελλάδα μπορούσε να χρεοκοπήσει . Σε τρία χρόνια, επεκτάθηκε στο ενδεχόμενο αθέτησης χρεογράφων από την Πορτογαλία, την Ιταλία, την Ιρλανδία και την Ισπανία. Η Ευρωπαϊκή Ένωση, με επικεφαλής τη Γερμανία και τη Γαλλία, αγωνίστηκε να υποστηρίξει αυτά τα μέλη. Ξεκίνησαν τη διάσωση από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, αλλά αυτά τα μέτρα δεν εμπόδισαν πολλούς να αμφισβητήσουν τη βιωσιμότητα του ίδιου του ευρώ.

Αφού ο Πρόεδρος Τραμπ απείλησε να διπλασιάσει τους δασμούς στις εισαγωγές αλουμινίου και χάλυβα από την Τουρκία τον Αύγουστο του 2018, η αξία της τουρκικής λίρας μειώθηκε σε επίπεδα ρεκόρ έναντι των φόβων που ανανεώνουν το δολάριο των ΗΠΑ ότι η κακή υγεία της τουρκικής οικονομίας θα μπορούσε να προκαλέσει μια άλλη κρίση στην Πολλές ευρωπαϊκές τράπεζες κατέχουν μερίδια σε τουρκικούς δανειστές ή δάνεια σε τουρκικές εταιρείες. Καθώς η λιρέτα πέφτει, γίνεται λιγότερο πιθανό αυτοί οι δανειολήπτες να μπορούν να εξοφλήσουν αυτά τα δάνεια. Οι προεπιλογές θα μπορούσαν να επηρεάσουν σοβαρά την ευρωπαϊκή οικονομία.

Αιτίες

Πρώτον, δεν υπήρχαν κυρώσεις για χώρες που παραβίασαν τους δείκτες χρέους προς το ΑΕγχΠ που καθορίστηκαν από τα ιδρυτικά κριτήρια του Μάαστριχτ της ΕΕ. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι η Γαλλία και η Γερμανία δαπανούσαν επίσης πάνω από το όριο και θα ήταν υποκριτικό να επιβληθούν κυρώσεις σε άλλους έως ότου πήραν τα δικά τους σπίτια. Δεν υπήρχαν δόντια σε οποιεσδήποτε κυρώσεις, εκτός από την απέλαση από την ευρωζώνη, μια σκληρή ποινή που θα αποδυνάμωνε τη δύναμη του ίδιου του ευρώ. Η ΕΕ ήθελε να ενισχύσει τη δύναμη του ευρώ.

Δεύτερον, οι χώρες της ευρωζώνης επωφελήθηκαν από τη δύναμη του ευρώ. Απολάμβαναν τα χαμηλά επιτόκια και το αυξημένο επενδυτικό κεφάλαιο. Το μεγαλύτερο μέρος αυτής της ροής κεφαλαίων ήταν από τη Γερμανία και τη Γαλλία προς τα νότια έθνη, και αυτή η αυξημένη ρευστότητα αύξησε τους μισθούς και τις τιμές - καθιστώντας τις εξαγωγές τους λιγότερο ανταγωνιστικές. Οι χώρες που χρησιμοποιούν το ευρώ δεν μπορούσαν να κάνουν ό, τι κάνουν οι περισσότερες χώρες για να μειώσουν τον πληθωρισμό: αύξηση των επιτοκίων ή εκτύπωση λιγότερου νομίσματος. Κατά τη διάρκεια της ύφεσης, τα φορολογικά έσοδα μειώθηκαν, αλλά οι δημόσιες δαπάνες αυξήθηκαν για την πληρωμή της ανεργίας και άλλων παροχών.

Τρίτον, τα μέτρα λιτότητας επιβραδύνουν την οικονομική ανάπτυξη με το να είναι πολύ περιοριστικά. Αυξάνουν την ανεργία, μειώνουν τις καταναλωτικές δαπάνες και μείωσαν το κεφάλαιο που απαιτείται για το δανεισμό. Οι Έλληνες ψηφοφόροι είχαν βαρεθεί με την ύφεση και έκλεισαν την ελληνική κυβέρνηση δίνοντας ίσο αριθμό ψήφων στο κόμμα "χωρίς λιτότητα" του ΣΥΡΙΖΑ. Ωστόσο, αντί να εγκαταλείψει την ευρωζώνη, η νέα κυβέρνηση εργάστηκε για να συνεχίσει με λιτότητα. Μακροπρόθεσμα, τα μέτρα λιτότητας θα ανακουφίσουν την ελληνική κρίση χρέους.

Η λύση

Τον Μάιο του 2012, η ​​Γερμανίδα Καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ ανέπτυξε ένα σχέδιο 7 σημείων, το οποίο αντιτίθεται στην πρόταση του νεοεκλεγέντος Γάλλου Προέδρου Francois Hollande για τη δημιουργία Ευρωομολόγων. Ήθελε επίσης να μειώσει τα μέτρα λιτότητας και να δημιουργήσει περισσότερα οικονομικά κίνητρα. Το σχέδιο της Merkel θα:

1. Ξεκινήστε προγράμματα γρήγορης εκκίνησης για να βοηθήσετε τις νεοσύστατες επιχειρήσεις
2. Χαλαρώστε τις προστασίες από την παράνομη απόλυση
3. Εισαγάγετε "mini-jobs" με χαμηλότερους φόρους
4. Συνδυάστε τη μαθητεία με την επαγγελματική εκπαίδευση που στοχεύει στην ανεργία των νέων
5. Δημιουργήστε ειδικά κεφάλαια και φορολογικά οφέλη για την ιδιωτικοποίηση κρατικών επιχειρήσεων
6. Δημιουργήστε ειδικές οικονομικές ζώνες όπως αυτές στην Κίνα
7. Επενδύστε σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας

Η Μέρκελ βρήκε ότι αυτό λειτούργησε για την ενσωμάτωση της Ανατολικής Γερμανίας και είδε πώς τα μέτρα λιτότητας θα μπορούσαν να ενισχύσουν την ανταγωνιστικότητα ολόκληρης της ευρωζώνης. Το σχέδιο 7 σημείων ακολούθησε μια διακυβερνητική συνθήκη που εγκρίθηκε στις 9 Δεκεμβρίου 2011, όπου οι ηγέτες της ΕΕ συμφώνησαν να δημιουργήσουν μια δημοσιονομική ενότητα παράλληλη με τη νομισματική ένωση που υπάρχει ήδη.

Επιπτώσεις της Συνθήκης

Η συνθήκη έκανε τρία πράγματα. Πρώτον, επέβαλε τους δημοσιονομικούς περιορισμούς της Συνθήκης του Μάαστριχτ. Δεύτερον, διαβεβαίωσε τους δανειστές ότι η ΕΕ θα μείνει πίσω από το κρατικό χρέος των μελών της. Τρίτον, επέτρεψε στην ΕΕ να ενεργήσει ως μια πιο ολοκληρωμένη μονάδα. Συγκεκριμένα, η συνθήκη θα δημιουργούσε πέντε αλλαγές:

1. Οι χώρες μέλη της ευρωζώνης θα δώσουν νομικά κάποια δημοσιονομική εξουσία στον κεντρικό έλεγχο της ΕΕ.
2. Τα μέλη που ξεπέρασαν τον λόγο ελλείμματος προς ΑΕΠ 3% θα αντιμετώπιζαν οικονομικές κυρώσεις και τυχόν σχέδια έκδοσης κρατικού χρέους πρέπει να αναφέρονται εκ των προτέρων.
3. Η Ευρωπαϊκή Διευκόλυνση Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας αντικαταστάθηκε από ένα μόνιμο ταμείο διάσωσης. Ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας τέθηκε σε ισχύ τον Ιούλιο του 2012 και το μόνιμο ταμείο διαβεβαίωσε τους δανειστές ότι η ΕΕ θα μείνει πίσω από τα μέλη της, μειώνοντας τον κίνδυνο αθέτησης υποχρεώσεων.
4. Οι κανόνες ψηφοφορίας στον ΕΜΣ θα επιτρέψουν τη λήψη αποφάσεων έκτακτης ανάγκης με ειδική πλειοψηφία 85%, επιτρέποντας στην ΕΕ να ενεργεί ταχύτερα.
5. Οι χώρες της ευρωζώνης θα δανείσουν άλλα 200 δισεκατομμύρια ευρώ στο ΔΝΤ από τις κεντρικές τους τράπεζες.

Αυτό ακολούθησε διάσωση τον Μάιο του 2010, όπου οι ηγέτες της ΕΕ και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο υποσχέθηκαν 720 δισεκατομμύρια ευρώ (περίπου 920 δισεκατομμύρια δολάρια) για να αποτρέψουν την κρίση χρέους να προκαλέσει μια άλλη συντριβή της Wall Street. Η διάσωση αποκατέστησε την πίστη στο ευρώ, σε χαμηλό 14 μηνών έναντι του δολαρίου.

Το Libor αυξήθηκε καθώς οι τράπεζες άρχισαν να πανικοβάλλονται όπως το 2008. Μόνο αυτή τη φορά, οι τράπεζες αποφεύγουν το ένα το άλλο τοξικό ελληνικό χρέος αντί για τίτλους με υποθήκη.

Συνέπειες

Πρώτον, το Ηνωμένο Βασίλειο και πολλές άλλες χώρες της ΕΕ που δεν ανήκουν στην ευρωζώνη απέκλεισαν τη συνθήκη της Μέρκελ. Ανησυχούσαν ότι η συνθήκη θα οδηγούσε σε μια ΕΕ «δύο επιπέδων». Οι χώρες της ευρωζώνης θα μπορούσαν να δημιουργήσουν προτιμησιακές συνθήκες μόνο για τα μέλη τους και να αποκλείσουν χώρες της ΕΕ που δεν έχουν το ευρώ.

Δεύτερον, οι χώρες της ευρωζώνης πρέπει να συμφωνήσουν σε περικοπές στις δαπάνες, οι οποίες θα μπορούσαν να επιβραδύνουν την οικονομική τους ανάπτυξη, όπως και στην Ελλάδα. Αυτά τα μέτρα λιτότητας ήταν πολιτικά μη δημοφιλή. Οι ψηφοφόροι θα μπορούσαν να φέρουν νέους ηγέτες που ενδέχεται να εγκαταλείψουν την ευρωζώνη ή την ίδια την ΕΕ.

Τρίτον, μια νέα μορφή χρηματοδότησης, το ευρωομόλογο, είναι διαθέσιμη. Ο ΕΜΣ χρηματοδοτείται από 700 δισεκατομμύρια ευρώ σε ευρωομόλογα και αυτά είναι πλήρως εγγυημένα από τις χώρες της ευρωζώνης. Όπως και τα Υπουργεία Οικονομικών των ΗΠΑ, αυτά τα ομόλογα θα μπορούσαν να αγοραστούν και να πωληθούν σε μια δευτερογενή αγορά. Ανταγωνιζόμενοι με τους Treasurys, τα ευρωομόλογα θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε υψηλότερα επιτόκια στις ΗΠΑ

Πώς θα μπορούσε να αποδειχθεί η κρίση

Εάν αυτές οι χώρες είχαν αθετήσει, θα ήταν χειρότερη από την οικονομική κρίση του 2008. Οι τράπεζες, οι κύριοι κάτοχοι κρατικού χρέους, θα αντιμετώπιζαν τεράστιες απώλειες και οι μικρότερες θα είχαν καταρρεύσει. Σε έναν πανικό, έκοψαν να δανείζουν ο ένας τον άλλον και το επιτόκιο Libor θα ανεβαίνει στα ύψη όπως το 2008.

Η ΕΚΤ είχε πολλά κρατικά χρέη. Η χρεοκοπία θα έθετε σε κίνδυνο το μέλλον της και απειλούσε την επιβίωση της ίδιας της ΕΕ, καθώς το ανεξέλεγκτο δημόσιο χρέος θα μπορούσε να οδηγήσει σε ύφεση ή παγκόσμια κατάθλιψη. Θα μπορούσε να ήταν χειρότερο από την κρίση του δημόσιου χρέους του 1998. Όταν η Ρωσία αθετούσε, άλλες χώρες αναδυόμενων αγορών το έκαναν επίσης, αλλά όχι ανεπτυγμένες αγορές. Αυτή τη φορά, δεν ήταν οι αναδυόμενες αγορές αλλά οι ανεπτυγμένες αγορές που κινδυνεύουν από αθέτηση. Η Γερμανία, η Γαλλία και οι ΗΠΑ, οι κύριοι υποστηρικτές του ΔΝΤ, είναι οι ίδιοι πολύ χρεωμένοι. Θα υπήρχε λίγη πολιτική όρεξη να προσθέσουμε σε αυτό το χρέος για τη χρηματοδότηση των τεράστιων απαιτήσεων διάσωσης.

Τι ήταν στο Stake

Οι οργανισμοί αξιολόγησης χρεών όπως η Standard & Poor's και η Moody's ήθελαν την ΕΚΤ να ενισχύσει και να εγγυηθεί όλα τα χρέη των μελών της ευρωζώνης, αλλά η Γερμανία, ο ηγέτης της ΕΕ, αντιτάχθηκε σε μια τέτοια κίνηση χωρίς διαβεβαιώσεις. Απαίτησε από τις χώρες οφειλέτες να εγκαταστήσουν τα μέτρα λιτότητας που απαιτούνται για τακτοποιήσουν τα φορολογικά τους σπίτια. Οι επενδυτές ανησυχούν ότι τα μέτρα λιτότητας θα επιβραδύνουν μόνο την οικονομική ανάκαμψη, και οι χώρες οφειλέτες χρειάζονται αυτήν την ανάπτυξη για να εξοφλήσουν τα χρέη τους. Τα μέτρα λιτότητας απαιτούνται μακροπρόθεσμα αλλά είναι επιβλαβή βραχυπρόθεσμα.